bij: Sir. 3. 2-6.12-14; Kol. 1, 13-21; Mt. 2, 13-15.19-23
Wij hebben vaak de neiging het kerstgebeuren te zien als een soort romantische idylle. En we vergeten daarbij een beetje hoe hard het was een kind ter wereld te moeten brengen in een stal. En het gebeuren van vandaag is helemaal niet idyllisch. Als pasgeboren Kind staat men Jezus al naar het leven. Heel duidelijk werpt het kruis zijn schaduw al vooruit. Jezus wordt vanaf het begin verworpen. De vrede van God wordt door de wereld niet aanvaard. En Jozef zoals telkens in het evangelie, gehoorzaam aan Gods woord in een droom, doet wat er gedaan moet worden. Hij vlucht naar Egypte, naar het buitenland om aan de greep van Herodes te ontkomen. Zo was Jezus reeds als kind een politieke vluchteling, aldus het lot delend van miljoenen na Hem. De vlucht naar Egypte was de aanvang van een lijdensweg die aan het kruis van Golgota zou eindigen.
Die hardheid van het gebeuren, ook aan het begin van Jezus’ leven wordt verzacht doordat men elkaar had. Door dat Maria op Jozef kon vertrouwen. Jozef die zorgzaam deed wat er gedaan moest worden. Doordat Jozef en Maria in innig liefde met elkaar verbonden waren en alles over hadden voor het Kind dat aan hun zorgen was toevertrouwd. Een mens kan niet alleen leven. En het eerste en het meest natuurlijk verband waarin de mens leeft is het gezin. Juist in een gezin groeit een baby uit tot mens. Daar leert hij de menselijke waarden kennen; daar leert hij de vaardigheden die nodig zijn om gelukkig te worden. Zo is ook Gods Zoon mens geworden in een gezin. En God zelf zorgde dat het een volledig gezin werd met Maria, de maagdelijke moeder, en met Jozef, die weliswaar niet de vader was maar toch de rol van menselijke vader tegenover Jezus vervulde en die Hem zijn wettelijke afstamming van David verzekerde. In dat gezin ontving Jezus als klein kind bescherming, was Hij ondanks de gevaren die van buitenaf dreigden nooit alleen.
Dat is een eerste punt waarop een kind van nature recht heeft: op een gezin waarin het beschermd wordt. En dat van nature, vanuit Gods scheppingsorde: een gezin met een vader en een moeder. Daarmee zijn in strijd: andere samenlevingsvormen die op onnatuurlijke wijze kinderen claimen en daarmee kinderen degraderen tot een soort hebbedingetjes, leuk om te hebben, los verkrijgbaar van huwelijk en een natuurlijk gezin van man en vrouw.
In het gezin van Nazaret heeft Jezus de grote menselijke waarden doorgegeven gekregen. Het zijn Maria en Jozef geweest die Hem hebben leren bidden die Hem de verhalen uit de bijbel hebben verteld, die Hem hebben voorgeleefd hoe je met elkaar moet omgaan. Dat is het tweede punt van groot belang voor een kind: in het gezin moet het de grote menselijke waarden krijgen aangereikt. Het gezin moet een gemeenschap zijn waarin de liefde wordt beleefd en geleerd. Een liefde die soms veeleisend en offers vraagt. Een kind moet zich leren zich iets te ontzeggen, zich sociaal te gedragen. In een christelijke gezin moet als vanzelfsprekend God leren kennen, moet het leren bidden, de grote verhalen van de Bijbel leren kennen, Gods geboden leren beleven.
Daarmee is in strijd: ouders die alleen maar voor materialistische dingen leven en hun kinderen volstoppen met van alles nog wat; kinderen die maar hoeven te kikken en ze krijgen het; kinderen die geen discipline hebben geleerd en zich dus moeilijk kunnen concentreren of aanpassen.
Kinderen die sociaal zijn opgevoed, die zich iets weten te ontzeggen, die de waarden van gebed en geloof hebben ontdekt, zullen later vanuit vaste waarden en normen in de maatschappij staan en verantwoord hun eigen leven kunnen leiden, hun roeping kunnen waarmaken. Zo heeft Jezus na een verblijf van 30 jaar in het gezin van Nazaret zijn roeping kunnen waarmaken.
Op het kruis was hij bezorgd voor het welzijn van zijn moeder. Hij vertrouwde haar toe aan de zorg van de apostel Johannes. Ook dat hoort tot de wezenlijke waarden van het gezin: dat kinderen zorgen voor hun ouders die oud geworden zijn.
Het gezin staat onder druk. Onze maatschappij mikt op het individu. Zelfs in een gezin leeft men vaak maar weinig samen en wordt er te weinig gedeeld. Daarvoor heeft men het te druk en te veel geld.
Moge de heilige Familie ons helpen de wezenlijk waarde van het gezinsleven opnieuw te ontdekken en ons helpen ons de offers te getroosten die nodig zijn omdat gezinsleven te realiseren. Amen.